O capitalismo neoliberal é unha xigantesca estafa mundial. Segundo o profesor James Crotty, a crise é ademais a última fase do esforzo de décadas da minoría rica (da reducida, pero poderosa clase dominante) para destruír a modesta socialdemocracia e o capitalismo algo regulado e controlado que empezou en Estados Unidos nos anos trinta e corenta e logo continuou en Europa. Ata os oitenta, cando personaxes tan nefastos como Margaret Thatcher sacáronse da manga a suprema falacia neoliberal: There is non alternative (non hai alternativa). E empezou o saqueo ou, máis académicamente, a transferencia de rendas do traballo ao capital. Rebaixas salvaxes de impostos aos ricos e moi ricos, eliminación de regras e controis do capital, segredo e opacidade financeiros como dogmas, desprotección da clase traballadora, privatización do estatal...
Pero non teñen bastante, porque, ademais, delinquen. Un alicerce do poder financeiro mundial, Deutsche Bank, é investigado por fraude fiscal e estafadora apropiación de impostos. Compraban certificados de emisión de dióxido de carbono fóra de Alemania sen pagar IVE; vendíanos no país e cobraban ese imposto, pero non o transferían á Facenda alemá. Certificados que se vendían e compraban unha e outra vez en Alemania, finalmente saían do país e vendíanse de novo. Sen pagar impostos. Un delito coñecido como fraude carrusel do IVE.
Que ten que ver ese delito perpetrado por altos directivos financeiros alemáns coa crise e o ataque aos dereitos da cidadanía? Todo, porque demostra que nada os frea para gañar máis. Mentres pretenden que se trata de xestionar ben a economía, de boa gerencia. Pero a cobiza desatada que os leva a delinquir mostra o que en realidade busca a minoría rica.
Como explica Eric Calcagno, unha das trampas do neoliberalismo foi camuflar a política e as decisións económicas como cuestión de xerencia, de xestión. Cantas veces non oiriamos ou lido que a cidadanía só necesita unha boa xestión do país? Ata inventaron un estúpido neoloxismo, gobernanza, para substituír goberno e gobernar, e así afastalo do territorio da política. Segundo os neoliberales e os seus servos, só se trata de administrar e administrar non é cuestionable.
Coma se non houbese diferentes proxectos de país; coma se non existisen obxectivos como maior equidade, eliminar a pobreza ou que e como producir para respectar a Terra. Pretenden que só hai xestión, cifras macro-económicas, equilibrio fiscal, apertura comercial e pouco máis. Xa non hai ideas, proxectos nin ideoloxía. Como non ha de habelos? Xestión sen contido? Que se xestiona? Pásalles como ao burgués xentilhome de Molière, quen na súa inefable necedade ignoraba que falaba en prosa. Como non vai haber ideoloxía si pensamos?
E, como escribe Carlos Martínez da organización ATTAC, "si non nos lanzamos á loita das ideas, caeremos nun simple debate económico académico, de métodos, pero non iremos á raíz do problema para resolvelo".
Pois agora, urxe en Europa (precisamente porque a Unión Europea tense deconstruído como vía rápida para a mundialización neoliberal) unha refundación cidadá, como analiza Rafael Poch. Reconquistar o que os dirixentes políticos europeos entregaron ao poder financeiro nos últimos trinta anos. Combater esa mundialización neoliberal cunha desmundialización cidadá que devolva todo o arrebatado á política, á cidadanía, como propón Bernard Cassen.
Como? Cunha gran alianza cidadá, remacha Poch; un gran encontro de traballadores, empregados, subproletarios, emigrantes, desempregados, mozos sen futuro, xubilados estafados, artistas e intelectuais, máis grupos relixiosos e asociacións cívicas para quen a crise e as súas consecuencias son intolerables ética e moralmente.
A razón do empecinamiento suicida neoliberal que é a crise explícase de modo diáfano no filme Cayo Longo de John Huston. Nun hotel dos cayos de Florida coinciden un soldado, que regresa de Europa trala guerra mundial, e Johny Rocco, un gánster deportado que volveu clandestinamente a Estados Unidos para un negocio sucio. O soldado pregunta "que quere Rocco?" E responde el mesmo: "Quere máis". Rocco remacha: "Iso é, quero máis". E o soldado pregunta de novo: "Algunha vez Rocco terá bastante?" E Rocco contesta: "Nunca, nunca teño bastante".
É o que pasa co capitalismo neoliberal: nunca ten bastante. Caia quen caia. Ha de haber desmundialización e refundación cidadá, porque é necesaria. E non sexamos pesimistas. Como conta El Roto con sutil enxeño: "Escurece, polo tanto amencerá".
